خبرگزاری “اینترپرس سرویس” به نقل از علیاصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش داد که ایران در نشست 19 سپتامبر (29 شهریور) میان کاترین اشتون، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و سعید جلیلی، مذاکرهکننده ارشد ایران با 1+5، پیشنهاد کرده است غنیسازی 20 درصدی را در ازای رفع تحریمها علیه ایران متوقف میکند.
او در ادامه گفتوگو با این خبرگزاری با اشاره به مذاکرات ایران و آژانس افزود: مقامات آژانس بینالمللی انرژی اتمی ماه گذشته با درخواست ایران مبنی بر اینکه اسناد فعالیتهای منتسب داده شده به ایران به مقامات این کشور ارایه شود، موافقت کردند. اما آنها بعد از این مصالحه عقبنشینی کردند.
اهم سخنان نماینده ایران در آژانس به نقل از ایسنا میآید:
ما آمادهایم غنیسازی 20 درصدی را تعلیق کنیم، مشروط بر اینکه یک گام متقابل سازگار با آن را مشاهده کنیم. اگر ما این کار را انجام دهیم، نباید تحریمها وجود داشته باشد.
غیرممکن است که ما انتظارات آنها برای تعطیلی فردو را بپذیریم.
مهمترین چیز در گزارش آژانس این بود که درصد بالایی از اورانیوم با غنای 20 درصد به پودر برای استفاده در راکتور تحقیقاتی تهران تبدیل شده است.
نمایش قابلیت فنی ایران برای انجام چنین فرآوری که ظاهرا آمریکا و دیگر دولتهای 1+5 را متعجب کرده است، درخواست 1+5 برای انتقال کل ذخایر 20 درصدی به خارج از کشور را نامربوط کرده است. این قابلیت نشان میدهد که ما به سوخت دیگر کشورها نیاز نداریم.
دو مقام عالیرتبه آژانس در تازهترین دور مذاکرات در ماه گذشته درخواست مهم ایران در «توافق ساختاری» درباره همکاری ایران درباره اتهامات مربوط به «ابعاد نظامی احتمالی»در برنامه هستهای را پذیرفتند، اما در پایان نشست از آن عقبنشینی کردند.
هرمان ناکارتس، معاون مدیرکل آژانس در امور پادمانها و رافائل گروسی، دستیار مدیرکل در امور سیاسی در مذاکرات 24 اوت (سوم شهریور1391) برای اولین بار با تعهد به «ارایه اسناد مربوط به فعالیتهایی که ادعا میشود توسط ایران انجام شده است» به تهران موافقت کردند. به این ترتیب در پایان نشست ناکارتس و گروسی موجب شدند این موضوع حل نشده باقی بماند.
مساله حل نشده دیگر این است که آیا تحقیقات آژانس بینهایت خواهد بود یا خیر. این موضوع هنوز تغییری نکرده است. اگر آژانس به این روش ادامه دهد به 10 یا 20 سال دیگر زمان نیاز خواهد بود.
پیش از نشست شورای حکام در اوایل ماه جاری با ناکارتس و گروسی درباره برگزاری نشست ایران و آژانس در نیمه اکتبر توافق شد. مقامات آژانس قول دادند که یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس در طول نشست شورا زمان برگزاری نشست مورد توافق میان ایران و آژانس را اعلام کند، اما آمانو هیچ اشارهای به آن نکرد.
( در توضیح اظهارات عباسی مبنی بر اینکه قطع جریان برق در مسیر منتهی به فردو یک شب قبل از درخواست بازرسان برای بازرسی سر زده نشان دهد که آژانس میتواند تحت نفوذ تروریستها و خرابکاران قرار گیرد) اعتراضی داریم این است که مدیرکل از اطلاعات محرمانه حفاظت نمیکند. وقتی آنها اطلاعاتی درباره تعداد سانتریفیوژهایی که در حال کار کردن هستند و این که چه تعدادی کار نمیکنند (در گزارشهای آژانس) دارند، این جای نگرانی بسیاری جدی دارد.