کشف «گذرگاه مردگان»
باستان‌شناسان با استفاده از لیزر «لیدار» مجموعه‌ای از بقایای نادر دوران نوسنگی را کشف کردند که در زمین زراعی واقع در ایرلند پنهان شده بود. برخی باستان‌شناسان احتمال می‌دهند این سازه‌ها به مردگان اختصاص داشته و مسیری برای عزاداری دسته‌جمعی و یا انتقال مردگان به بهشت بوده باشد.
به گزارش ایسنا، بررسی با لیزر «لیدار» صدها بنای سازه‌ای ماقبل تاریخ را که قبلاً کشف نشده بودند، از جمله پنج مورد نادر را که در بخش‌هایی از زمین‌های کشاورزی در حومه ایرلند واقع شده‌اند، آشکار کرد.
«لایوساینس» درباره این کشف تازه نوشته است: باستان‌شناسان با استفاده از لیزر «لیدار» که در آن یک هواپیما از بالای سر پرواز می‌کند و یک دستگاه، ارتعاش‌های لیزری را به زمین پرتاب می‌کند، سازه‌هایی را در «ویکلو» واقع در شرق ایرلند کشف کرده‌اند. این ارتعاش‌ها به اشیاء برخورد می‌کند و سپس بازمی‌گردد و از این طریق به محققان کمک می‌کند که به نقشه توپوگرافی منطقه دست پیدا کنند.
منطقه‌ای که توسط محققان مورد بررسی قرار گرفته است، در طول دوران نوسنگی پیشین (که از حوالی ۳۷۰۰ پیش از میلاد آغاز می‌شود) عصر برنز میانه و متأخر (۱۴۰۰ تا ۸۰۰ پیش از میلاد) مورد استفاده مردم قرار می‌گرفت.
البته، بر اساس گزارشی که بیست و پنجم آوریل ۲۰۲۴ در ژورنال «آنتیکیتی» منتشر شده است، شواهدی از حضور انسان در فاصله ۲۰۰۰ ساله بین این دو دوره تاریخی که با نام دوره «نوسنگی میانه» شناخته می‌شود، تا پیش از این اکتشاف، به ندرت مشاهده شده بود.
به رغم سال‌ها فعالیت کشاورزی که به بخشی از این بقایای باستانی آسیب رسانده است، بررسی‌های «لیدار»، مدل‌های سه‌بعدی از این محوطه پر از سازه، از جمله چندین سازه تاریخی کمیاب را که در حقیقت محوطه‌های طولانی، باریک، خاکی و در عین‌حال بزرگ هستند و برای اهداف آیینی مورد استفاده قرار می‌گرفتند و با نام «کورسوس» (گونه‌ای سازه یادمانی در دوران نوسنگی) شناخته می‌شوند، آشکار کرد.
«جیمز اودریسکول» (James O’Driscoll)، باستان‌شناسی در دانشگاه «آبردین» در اسکاتلند در گفت‌وگو با «لایو ساینس» توضیح داد: «من کاوش در این محوطه را حدود ۱۰ سال پیش به عنوان بخشی از مطالعات دوره دکتری آغاز کردم و ایده اولیه این بود که این محوطه، محل بزرگترین قلعه‌تپه عصر برنز در ایرلند است.
پس از تحقیقات مختلف، ما کم کم به این نتیجه رسیدیم که علاوه‌بر بقایای عصر برنز، تعداد زیادی بقایای نوسنگی نیز در آن وجود دارد. در حوالی سال ۲۰۱۴، فردی به طور اتفاقی یکی از این سازه‌های یادبود «کورسوس» را کشف کرد و به دنبال آن، تحقیقات به کمک «لیدار» انجام شد.»
این باستان‌شناس گفت: «تحقیقات با لیزر لیدار به کشف چهار مورد دیگر از «کورسوس»ها منجر شد. به همین دلیل است که این یک کشف بسیار مهم به شمار می‌آید؛ چرا که ما انتظار آن را نداشیم، به این دلیل که سازه‌های یادبود «کورسوس» به صورت گروهی در ایرلند وجود ندارد. شاید حدود ۱۰ مورد در بریتانیا وجود داشته باشد، اما در ایرلند فقط حدود ۲۰ مورد، آن هم به صورت انفرادی شناسایی شده بود.»
با اینکه طول بیشتر این پنج سازه به ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر می‌رسد، اما بزرگترین آن‌ها ۴۰۰ متر طول دارد.
همچنین با در نظر گرفتن این نکته که مردم، این سازه‌ها را در دوره پیش از اختراع بولدوزر خلق کرده‌اند، ساخت چنین سازه‌های یادبودی بسیار قابل توجه است.
به گفته «اودریسکول»، با توجه به اینکه این سازه‌ها در دوران نوسنگی ساخته شده‌اند، در آن زمان هیچ ابزار فلزی وجود نداشت و مردم مجبور بودند از ابزارهای چوبی استفاده کنند.
باستان‌شناسان معتقدند این سازه‌ها ممکن است برای اهداف مختلفی از جمله موارد مربوط به ارتباط با «رویدادهای بزرگ خورشیدی»، کشاورزی و «گذرگاه‌هایی برای مردگان» ساخته شده باشند. برای مثال، چهار مورد از این سازه‌های باستانی به سمت «طلوع خورشید در انقلاب تابستانی» ساخته شده‌اند.
«اودریسکول» با اشاره به اینکه این بناهای تاریخی احتمالاً به مردگان اختصاص داده شده بودند، بیان کرد: «با اینکه ما دقیقا از آیین‌هایی که در آنجا برگزار شده است اطلاعی نداریم، اما شواهد نشان می‌دهد این سازه‌ها ممکن است به عنوان مسیرهای دسته‌جمعی برای عزاداری یا مسیری برای انتقال مردگان به بهشت مورد استفاده قرار گرفته باشند.»
این کارشناس افزود: «این بناهای تاریخی به ما کمک می‌کنند تا شیوه زندگی این مردمان نوسنگی را که نسل اول کشاورزان بودند، درک کنیم.»