فارس ـ زهره سعیدی: روان شناسان معتقد هستند که برای دستیابی به پیشرفت های مهم در زندگی و ارتباطات صحیح و همینطور ازدواج موفق افراد نیاز به بلوغ عاطفی دارند همانطور که جسم نیاز به پرورش و تقویت قوا دارد، ذهن و مغز ما نیز به بالغ شدن نیاز دارد که بخشی از آن مدیریت عواطف و در واقع دستیابی به تصمیم گیری های درست و غلبه بر احساسات در مواقع مناسب و همینطور نشان دادن احساسات در مواقع دیگر است.

اینکه یک فرد بداند در چه مواقعی می بایست از ذهن خود کمک بگیرد و تصمیم گیری های عاقلانه داشته باشد و در چه مواقعی با قلب و احساسش تصمیم بگیرید، چیزی است که تحت عنوان بلوغ عاطفی در روانشناسی شناخته می شود. بنابراین هر فردی برای داشتن یک ازدواج موفق و همینطور ارتباطات صحیح با دوستان و خویشان و اطرافیان می بایست به مرحله ای رسیده باشد که احساسات مثبت و منفی خود را به شکل درست و در موقعیت درست نشان دهد.

*بلوغ عاطفی چه نشانه هایی دارد

حال سوال این است که از کجا بفهمیم خودمان یا فرد دیگری به بلوغ عاطفی دست پیدا کرده است. البته شاید به کرات در اطرافتان افرادی را دیده اید که قادر به کنترل عواطف و احساسات خود نیستند و یا اینکه نمی دانند در موقعیت های مختلف چه نوع تصمیم گیری عاطفی یا عقلانی بگیریند، اینها همان هایی هستند که علی رغم اینکه سنشان رشد کرده اما بالغ عاطفی نشده اند و شاید به تا به حال به این امر توجه نکرده باشید.

مهمترین نشان هایی که متوجه شوید به بلوغ عاطفی دست پیدا کرده اید:

1- انعطاف پذیری

سازگاری و انعطاف پذیری یکی از مهمترین ویژگی هایی است که این روزها در آزمون های مختلف قبل از ازدواج نیز از زوجین به عمل می آید. اما چرا این اندازه مهم است؟ افراد در موقعیت های مختلف نیاز به نگرش های متفاوت و سازگاری با محیط ها دارند اینکه هر فردی یک ویژگی های شخصیتی دارد که براساس آن مثل یک خودکار یا درخت یا خطکش عمل کند و در موقعیت های مختلف نتواند خود را سازگار کند، به معنای این است که هنوز انعطاف پذیری لازم را برای تشکیل یک زندگی یا ارتباطات صحیح با دیگران ندارد چرا که زندگی مدام شکل های مختلف در موقعیت های گوناگون از خود نشان می دهد و ما می بایست بتوانیم خود را بدون آسیب روانی در آنها سازگار کنیم.

2-مسئولیت پذیری

خیلی از بزرگسالان را شاید اطراف خود ببینیم که علی رغم سن و سالشان اما هنوز مسئولیت اشتباهات یا مسائل مختلف مربوط به زندگی شان را برعهده نمی گیرند . حال با خود فکر کنید که در یک موقعیتی مسئله ای رخ داد که نیاز به پذیرش مسئولیت دارد چقدر در این موقعیت قادر به پذیرش هستید؟

3-قهر کردن

یکی از نشانه های بلوغ عاطفی دست برداشتن از قهر کردن های الکی یا حتی با دلیل است اینکه اگر کسی در شرایطی شما را اذیت کند، چطور ناراحتی خود را نشان می دهید و آیا فردی هستید که بدون قهر کردن یا کینه کردن یک مشکل ، مسائل را حل کنید یا خیر؟ 

4-گذاشتن خود به جای دیگران

گاه در زندگی پیش می آید که از دست دیگران ناراحت می شوید اما با خود تصور می کنید که این افراد بدجنس هستند یا می خواهند شما را اذیت کنند که این مسائل را برایتان پیش می آورند، از نشان های بلوغ عاطفی آن است که بتوانید خود را جای دیگران بگذارید و در موقعیت مختلف تصور کنید که آنها چه ترس ها یا مشکلاتی داشته اند که مثلا فلان شرایط را پیش آورده اند، بنابراین ادم ها هم کینه جو یا بدجنس نیستند و نمی خواهند ما را اذیت کنند، بلکه گاهی روش جلب توجه یا ارتباط برقرار کردن را بلد نیستند.

5-کمال گرایی

زمانی که شما بفهمیدی هیچ انسانی کامل نیست و هر کس عیب و ایراداتی دارد حتی خود شما نیز کامل نیستید و نمی توانید فوق العاده باشید در عوض می توانید به گفته روان شناس وینی کات «به قدر کافی خوب باشید» به بلوغ عاطفی نزدیک شده اید و از خود و دیگران انتظارات فضایی و ماورایی ندارید و شرایط را می توانید آنطور که هست بپذیرید. در اینطور مواقع است که شما می بینید چیزهای کوچک ارزشمند هستند یک لحظه با فرزندتان گذراندن، یک چای گرم در کنار خانواده خوردن، یک طبیعت گردی ساده آخر هفته می تواند خیلی از مشکلات شما را کم کند و شما را در زندگی راضی نگه دارد.

6-رضایت از خود

برای داشتن یک زندگی سالم و رضایتمند برای شما نباید مهم باشد که دیگران درباره تان چه فکر می کنند یا حتی خودتان زیاد به دیگران فکر کنید بلکه مهم این است که خود و خانواده تان چقدر با هم احساس خوب و راحتی داشته باشید و همین که چند نفر قلمرو خانوادگی تان از شما و خود راضی باشند،برایتان کفایت می کند و نشانه بالغ شدن است.

7-از دیگران کمتر عصبانی می شوید

یکی از مهمترین نشانه های بلوغ عاطفی ، کمتر عصبانی شدن از دیگران است اینکه قبل از عصبانیت بتوانید احساسات خود را کنترل کنید و یک لحظه مکث و سپس صحبت کنید و دیگران را ناراحت نکنید خیلی خیلی مهم است چرا که انچه در زمان عصبانیت اتفاق می افتد شاید منظور واقعی شما نباشد.

در این جدول نشانه های رفتار یک فرد بالغ عاطفی و یک فرد به بلوغ نرسیده مقایسه شده است

یک مشاور خانواده معتقد است که بلوغ عاطفی شرط  مهم ازدواج است و می گوید: با کسی که به بلوغ عاطفی نرسیده ازدواج نکنید. کسی که به این بلوغ رسیده باشد می تواند احساساتش را کنترل، ابراز و مدیریت کند. اینکه کجا باید حرف بزنم؟ کجا باید احساساتم را ابراز کنم؟ الان چه چیزی مشاهده کردم؟ قاعدتاً درباره مشاهداتم باید حرف بزنم. نه اینکه تفسیرهای ذهنی ام را بیان کنم. اگر مدتی است حالم بد است چون همسرم فلان رفتار را کرده و من در خودم ریختم، شاید اشتباه از من است.

پس کسی که به بلوغ عاطفی رسیده باشد در شرایط حاد و بحرانی خودش را کنترل می کند و به هم نمی ریزد. ممکن است ناراحت باشد، با این حال خودکنترلی لازم را برای جلوگیری از پرخشگری دارد. کسی که به بلوغ عاطفی رسیده است می تواند گاهی خطای دیگران را یا نادیده بگیرد یا درباره آن با شخصی که خطا کرده، حرف بزند و می داند چطور باید حرف بزند، نه اینکه با هر خطایی برخورد تند و خصمانه بکند.

برای دستیابی به این مهارت ها که شامل مهارت کنترل خشم، مدیریت احساسات و عواطف و مهارت های دیگر زندگی است ، می توان با یک مشاور خانواده در ارتباط بود یا در جلسات جمعی روانشناسی در زمینه مهارت های زندگی شرکت کرد.