بازگشت “هیولای خزر”
روسیه قصد دارد بزرگترین هواپیمای شناور خود موسوم به “هیولای خزر” را دوباره بازیابی کند.
به گزارش هراز نیوز از ایسنا، اتحاد جماهیر شوروی طی جنگ سرد تصمیم گرفت وسایل نقلیه‌ای مجهز به موشک بسازد. این وسایل نقلیه که ترکیبی از هواپیما و کشتی بودند، “اکرانوپلن”(ekranoplan) نام گرفتند. اکرانوپلن‌ها، نوعی”شناور اثر سطحی” (GEV) بودند که توسط “روستیسلاف الکسیف” (Rostislav Alexeyev)، کشتی‌ساز روس طراحی شدند و مورد استفاده نیروی دریایی اتحاد جماهیر شوروی قرار گرفتند.
مهندسان و کارشناسان روسی، نخستین بار در سال ۱۹۲۳ میلادی، به صورت آزمایشی طرحی برای اکرانوپلن ارائه داده و نمونه آزمایشی کوچکی از آن ساخته بودند اما الکسیف و گروهش در سال ۱۹۷۵، براساس آزمایش‌های پیشین در مورد هواپیماهای آب نشین، طرح جدیدی برای ساخت نخستین نمونه اکرانوپلن آغاز کردند.
طول نخستین نمونه اکرانوپلن، ۷۳.۸ متر و ارتفاع آن، ۱۹.۲ متر بود و پهنای بال آن نیز به ۴۴ متر می‌رسید. بالاترین میزان سرعت اکرونوپلن نیز ۵۵۰ کیلومتر بر ساعت بود. این شناور، با استفاده از بال‌های بزرگی خود می‌توانست تا حدود چهار متر و یا حتی کمتر نزدیک به سطح آب پرواز کند. بال‌های کوچکی که در قسمت میانی و انتهای بدنهاکرانوپلن وجود داشتند نیز به حرکت ساده‌تر آن کمک می‌کردند.
اکرانوپلن با وجود شباهت به هواپیما، در قسمت زیرین خود، به کشتی شبیه بود. هشت موتور که روی بال‌های اکرانوپلن قرار داشتند، کشش لازم برای آغاز کار و بلند شدن آن را فراهم می‌کردند و موتورهای روی دم اکرانوپلن، به آن امکان می‌دادند روی سطح آب پرواز کند. این شناور در مقایسه با هواپیماهای معمولی می‌توانست در ارتفاعات پایین‌تر پرواز کند و سرعتی بیش از کشتی داشته باشد. اکرانوپلن در زمان خود توانست رکورد بیشترین میزان حمل بار را در میان هواپیماهای دیگر به دست بیاورد.
تولد هیولای خزر
گروه الکسیف در سال ۱۹۶۰، ساخت نمونه بزرگ‌تر و پیشرفته‌تری از اکرانوپلن‌ها را آغاز کردند. ارتفاع این نمونه جدید، ۲۱.۸۰ متر، طول آن ۹۲ متر و حداکثر سرعت آن ۵۰۰ کیلومتر بر ساعت بود. پس از به کار گرفتن اکرانوپلنجدید، در تصاویر ثبت شده توسط ماهواره جاسوسی آمریکا، هواپیمای آب‌نشین بزرگی در یکی از بنادر نظامی روسی مشخص شد که اندازه آن، از همه هواپیماهای جنگی و یا مسافربری ساخته شده در آن زمان بزرگ‌تر بود.
مأموریت این نمونه، از سال ۱۹۶۰ توسط نیروی دریایی اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد و تا سال ۱۹۸۰ ادامه یافت و در آن سال طی یک حادثه آسیب دید و در دریای خزر غرق شد. این شناور نظامی که نیمی از آن به کشتی و نیمی از آن به هواپیما شباهت داشت، به “هیولای خزر” یا “هیولای دریای کاسپین” (Caspian Sea Monster) ملقب شد.
موفقیت در ساخت هیولای خزر موجب شد که ایده ساخت دو اکرانوپلن دیگر نیز در سال ۱۹۷۲ مطرح شود؛ در نتیجه نخستین اکرانوپلن طی پروژه موفقی، با طول کمتر از ۵۸ متر و وزن ۱۲۰ تن برای حمل گروه ویژه نیروی دریایی ساخته شد. دومین اکرونوپلن نیز برای حمله به ناوهای هواپیمابر و ناوهای‌های جنگی آمریکا و ناتو طراحی و ساخته شد و به “قاتل ناو هواپیمابر” شهرت یافت. یکی از ویژگی‌های بارز این نوع اکرونوپلن‌ها، قابلیت پرواز و پنهان شدن از دید رادارها بود زیرا این اکرونوپلن‌ها می‌توانستند تقریباً در دید کور رادارها پرواز کنند و بدیهی است که در دید بسیاری از رادارهای دشمن قرار نمی‌گرفتند.
تلاش اتحاد جماهیر شوروی در ابداع و ساخت اکرانوپلن‌ها، کشورهایی مانند کره جنوبی، چین و آلمان را به ساخت چنین نمونه‌هایی در اندازه‌های گوناگون برانگیخت؛ هر چند که هیچ یک از این اکرانوپلن‌ها، در سطح کیفیت نخستین نمونه آن قرار نگرفتند.
هیولا باز می‌گردد
روسیه در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد که نیروی دریایی این کشور قصد دارد تا سال ۲۰۲۰، یک اکرانوپلن استاندارد با ظرفیت ۳۰۰ تن داشته باشد و در سال ۲۰۱۸، از تصمیم جدید خود در مورد این طرح خبر داد. این کشور قصد دارد مفهوم ابتدایی اکرانوپلن‌ها را با یک طراحی جدید بازیابی کند.
خبرگزاری “ایتارتاس”(TASS) روسیه، در ژانویه سال ۲۰۱۸ از ابداع نمونه جدید از اکرانوپلن خبر داد. نسخه جدیدتر این شناور، “اورلان”(Orlan) نام دارد و در حال حاضر طرحی برای ابداع آن پیشنهاد شده که تا سال ۲۰۲۷ ادامه خواهد داشت. در این برنامه قرار است یک نمونه ابتدایی از هواپیمای مجهز به موشک ساخته شود.
در بیانیه مربوط به این طرح آمده است: این برنامه، کار پژوهش در مورد اورلان و ابداع آن را شامل می‌شود. ابداع نمونه ابتدایی اورلان، به عنوان بخشی از این برنامه تسلیحاتی صورت خواهد گرفت و جنگ‌افزارهای نظامی را حمل خواهد کرد.
اورلان برای محافظت از راه دریایی شمال که در حال حاضر حفاظت ضعیفی دارد، به کار خواهد رفت. این شناور در صورت موفقیت‌آمیز بودن می‌تواند برای انجام وظایف گشت‌زنی، حمل و نقل و عملیات امداد و نجات به کار رود.