یک «جام جهانی» برای ملت‌های فراموش‌شده
چند روز دیگر، ۳۲ تیم ملی از گوشه‌وکنار جهان در مسابقات باشکوهی شرکت می‌کنند که به آن می‌گویند «جام جهانی فیفا». بازیکنانِ شگفت‌انگیز و ثروتمندی مثل مسی، رونالدو و نیمار در این مسابقات اعجاب‌آور شرکت می‌کنند که احتمالاً خودنمایی و دغل‌کاری بخشی از آن است. پای یک جام طلایی و میلیون‌ها دلار درآمد تبلیغات و حمایت اسپانسرها در میان است و بوی فساد که هرجا فیفا هست به مشام می‌رسد.
اما همین روزها در لندن یک «جام جهانی» کم زرق و برق و شاید فقیرانه هم در حال برگزاری است. هرچند به دلایل قانونی به اسم دیگری شناخته می‌شود: «جام جهانی فوتبال» که توسط «کنفدراسیون اتحادیه‌های مستقل فوتبال» یا کُنیفا )ConIFA( برگزار می‌شود.
جام جهانی واقعی برای ۲۱۱ عضو فیفا برگزار می‌شود که تقریبا همه‌ی آنها توسط سازمان ملل متحد به عنوان یک «کشور» شناخته شده‌اند.
در مقابل هدف کنیفا که در سال ۲۰۱۳ به عنوان یک مؤسسه‌ی غیرانتفاعی در سوئد تأسیس شده، نمایندگیِ آدم‌های دیگر است: آدم‌هایی که بدون کشور مانده‌اند، اقلیت‌هایی که آزار دیده‌اند، شبهِ ملت‌ها و مستعمرات جداافتاده؛ ویژگی‌های فرهنگی آدم‌هایی که چنین احساسی دارند، آنها را بهتر نمایندگی می‌کند تا کشوری که در آن به دنیا آمده‌اند. کنیفا ۴۷ عضو دارد که از جاهایی مثل تبت، ارمنستان غربی، قبرس شمالی و دارفور می‌آیند و نزدیک به ۳۳۰ میلیون نفر در سراسر جهان را نمایندگی می‌کنند.
آندرس بلیند، رئیس کنیفا می‌گوید: «مادامی که فیفا وجود داشته، همواره تیم‌هایی غیرفیفایی هم در دنیا وجود داشته‌اند که می‌خواستند در سطح جهانی بازی کنند اما به دلایل گوناگون نتوانستند. کاری که ما باید بکنیم پر کردن این خلاء است؛ نقطه‌ی سفیدی روی نقشه که هیچکس اهمیتی به آن نمی‌دهد». برای فراموش‌شدگان بازی زیبایی است!
از سال ۲۰۱۴ هر دو سال یک بار تیم‌های برتر به این «جام جهانی فوتبال» راه می‌یابند. دو سال پیش این تورنومنت در قلمروی شهر جدایی‌طلب آبخازیا در شمال شرق گرجستان برگزار شد و هزاران نفر به تماشای فینال بازی‌ها، بین دو تیم آبخازیا و پنجاب رفتند؛ تیم پنجاب هم متشکل از مهاجران پنجابی است که در محدوده‌ی بریتانیا سکونت دارند.
در جام امسال که از پنجم ژوئن ۲۰۱۸ آغاز شده، ۱۶ تیم در چهار گروه بازی می‌کنند و فینال بازی‌ها هم نهم همین ماه برگزار خواهد شد. تیم آبخازیا که دور قبلی قهرمان شده، در این دوره با تیم پنجاب و تیم پادانیا که مناطقی در شمال ایتالیا را نمایندگی می‌کند، رقابت تنگاتنگی دارد.
کیفیت بازی‌ها متغیر است؛ اغلب تیم‌ها – در بهترین حالت – خصوصیاتی مشابه بازیکنان باشگاه‌های رده‌پایین اروپا و روسیه دارند. گرچه تیم «باراوا» که میزبان و متشکل از پناهندگان سومالیایی مقیم انگلیس است، بازیکنی دارد که در تیم کوئینز پارک رنجرز، در دسته‌ی دوم فوتبال جزیره، بازی می‌کند. بازیکن دیگری به نام آن یونگ-هاک هم که در این جام برای تیم «کره‌ای‌های متحد ژاپن» بازی می‌کند، در جام جهانی ۲۰۱۰ بازیکن تیم ملی کره‌ی شمالی بود.
یکی دیگر از تیم‌های حاضر در این جام «سیکلِی لند» است که مجارستانی تبارهای مقیم رمانی را نمایندگی می‌کند. آنها در دور قبلی مسابقات تیم «تووالو»، نماینده‌ی جزیره‌ای کوچک در ده هزار مایلی اقیانوس آرام را چهار هیچ شکست دادند.
آقای بلیند اصالتاً اهل سوئد است اما هویت او به عنوان «سامی» (فرهنگی عشایری متعلق به لپ‌لند در حوزه‌ی اسکاندیناوی) شناخته می‌شود. او می‌گوید وقتی که به عنوان رئیس کنیفا مشغول نیست، به پدر خود در نگه‌داری از گله‌های چندهزارتایی گوزن کمک می‌کند.
جام کنیفا در سال ۲۰۱۴ به میزبانی تیم «ساپمی» سوئد که قوم سامی را نمایندگی می‌کند برگزار شد؛ هرچند آنها امسال واجد شرایط شرکت در جام نبودند با این حال بلیند درباره‌ی آنها می‌گوید: «غرور زیادی دارند. آنها مثل نمونه‌های دیگر اقلیت‌های بومی در سراسر جهان، توسط دولت آزارواذیت می‌شوند. بنابراین برای آنها مهم است که در مسابقاتی مثل این حضور داشته باشند تا نشان دهند که همه‌ی ما آدم‌ها در این سیاره برابریم؛ ما همه یک نفریم. این یکی از قواعد کنیفاست».
برخلاف فیفا، کنیفا کاملاَ داوطلبانه اداره می‌شود. بلیند که سال ۲۰۰۶ داوری بازی‌های «انجمن فدراسیون‌های جدید فوتبال» (سلف کنیفا که در سال ۲۰۰۳ ایجاد شده بود) را آغاز کردبعد از انحلال آن در سال ۲۰۱۳، با حمایت بعضی تیم‌ها اساسنامه‌ی کنیفا را نوشت و اعضای هیئت مدیره را هم انتخاب کرد. او می‌گوید: «مردم فکر می‌کنند ما سیصد چهارصد کارمند و یک ستاد بزرگ داریم ولی ما هیچ کارمندی نداریم؛ ما یک سازمان کاملاً مجازی هستیم».
بیشتر تیم‌های کنیفا به یک اندازه ضعیفند. تیم «واریور بردز» از ماتابله لند، ناحیه‌ای جنگ‌زده با حدود هفتصد هزار نفر در زیمبابوه، اولین حضور خود در این مسابقات را تجربه می‌کند. پرواز این تیم به لندن ۲۵ هزار دلار بود، که با خوش‌شانسی کوچک، تنها چند روز قبل از سفر موفق شدند هزینه‌ی آن را بطور کامل از طریق «کراودفاندینگ» (یک سیستم تأمین بودجه) جمع‌آوری کنند. جاستین واللی، مدیر تیم می‌گوید: «برای تیمی که کسی تا به حال هیچ بازی‌ای از آن ندیده، فوق‌العاده است که توانستیم حدود یکصدوپنجاه پیراهن آن را بفروشیم».
گرچه تیم ملی ایالات متحده در دوره‌ی مقدماتی «جام جهانی فیفا» نابود شد، اما ویژگی «جام جهانی فوتبال» این است که برای اولین‌بار تیم آمریکا در آن حضور دارد. البته با نام «کاسکادیا» که منطقه‌ای از ایالت اورگان را نمایندگی می‌کند. این تیم از سال ۲۰۱۳ خارج از اورگان، در واشنگتن شروع به کار کرده است. البته برای مدتی طولانی چیزی بیشتر از یک نام روی پیراهنی که از هر مغازه‌ای می‌شد دوجین از آن را خرید، نبود؛ آنها مدت‌ها در انتظار این مسابقات بودند و سرانجام بازیکنان تیم که قبلاً هرگز باهم تمرین نکرده بودند، روز قبل از بازی برابر تیم «الون وانین» که یکی از جزایر مستعمره‌ی بریتانیا را نمایندگی می‌کند، برای اولین‌بار یکدیگر را دیدند!
جانسن، یکی از بازیکنان تیم کاسکادیا امیدوار است و می‌گوید: روز شنبه برابر «باوارا» و یکشنبه برابر «تامیل ایلام» که سه میلیون نفر از مردم تایلندی سریلانکا را نمایندگی می‌کند، بازی دارند. در حال حاضر کاسکادیا و «لکِبِکوا» از کِبک کانادا، تنها اعضای کنیفا از آمریکای شمالی‌اند؛ گرچه این سازمان به دنبال گسترش اعضاست.
مسابقات این جام جهانی فوتبال در تلویزیون پخش نمی‌شود، اما می‌توان بازی‌ها را از طریق پخش آنلاین، بطور زنده تماشا کرد. به عنوان رئیس کنیفا، بلیند تمایل ندارد بگوید دوست دارد کدام تیم جام را ببرد اما می‌گوید: «من همیشه طرفدار تیم ضعیفم».
ایسنا – ترجمه از میثم خدمتی
منبع: نیویورکر