یک هفته بعد از این‌که دونالد ترامپ در سخنانی شدیداللحن علیه ایران و توافق هسته‌ای موضع گرفت، ٤٠کشور شرکت‌کننده در کنفرانس خلع سلاح هسته‌ای در مسکو، به‌طور قاطع از توافق هسته‌ای و حفظ آن دفاع کردند.
این کنفرانس درست زمانی برگزار شده است که کنگره آمریکا طرحی ضدایرانی را برای رأی‌گیری آماده می‌کند. براساس این طرح که آسوشیتدپرس، بخش‌هایی از آن را منتشر کرده است، تحریم‌های هسته‌ای ایران تحت شرایطی خاص به‌طور اتوماتیک‌وار باز خواهند گشت. چنانچه کنگره به این طرح که از باب کورکر و تام کاتن، دو سناتور جنگ‌طلب و ضدایرانی مطرح شده، رأی مثبت بدهد، می‌توان گفت که توافق هسته‌ای به شدت به خطر افتاده است.
در این پیش نویس که برای برآوردن خواسته‌های دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا از کنگره این کشور پیرامون تشدید قانون نظارت بر برجام طراحی شده، معیارهای جدیدی برای بازگرداندن تحریم‌های برجامی علیه ایران معرفی می‌شود. به نوشته آسوشیتدپرس در متنی که این خبرگزاری مشاهده کرده، در میان این معیارها که فراتر از متن برجام است، محدودیت‌های جدیدی علیه برنامه موشکی ایران دیده می‌شود.
براساس این متن، در صورتی که ایران اقدام به آزمایش پرواز تولید و یا استقرار موشک‌های بالستیک قاره پیمای قادر به حمل کلاهک هسته‌ای کند، تحریم‌های کنگره علیه تهران به صورت خودکار بازخواهد گشت.
این مورد شامل تبدیل موشک‌های ماهواره‌بر به موشک بالستیک قاره‌پیما و هر تلاشی برای دستیابی پنهانی به مواد هسته‌ای یا تجهیزات هسته‌ای برای تولید آن از خارج از ایران نیز می‌شود.
این طرح همچنین مفاد مربوط به محدودیت ایران در غنی‌سازی و ذخیره اورانیوم و بهره‌برداری از انواع خاصی از سانتریفیوژها را به‌طور موثر دایمی می‌کند. افزون بر این، اگر ایران از ارایه دسترسی کافی به هر سایتی ازجمله سایت‌های نظامی در صورت درخواست آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای سرباز زند، برجام را نقض کرده است. مهمتر از همه آنکه، این طرح همه تاریخ‌های انقضای مربوط به محدودیت‌های پیش‌بینی شده در برجام در مورد فعالیت‌های هسته‌ای را یکجا لغو می‌کند.
به‌عنوان مثال تعداد سانتریفیوژهایی که ایران مجاز به استفاده از آنها است، درحال حاضر محدود به ٥٠٦٠ است که این محدودیت براساس متن برجام پس از ١٠سال از میان خواهد رفت. این درحالی است که طرح کورکر-کاتن می‌گوید تهران تا زمان نامعلوم نباید بیش از ٥٠٦٠ سانتریفیوژ فعال داشته باشد. همچنین ایران تا اطلاع ثانوی از تولید اورانیوم غنی شده بیش از ٣,٦٧درصد محروم بوده و مجاز به ذخیره بیش از ٣٦٠ کیلوگرم از این مواد نیست.
طرح مذکور ضرب‌الاجل ٩٠ روزه برای گزارش پایبندی ایران به برجام از سوی دولت آمریکا به کنگره را به ٦ ماه افزایش داده، اما در عین حال موارد مورد گزارش را گسترش و از مفاد برجام به دیگر رفتارهای ایران تعمیم می‌دهد. این رفتارها ممکن است مواردی مثل نقض حقوق بشر و یا استفاده نظامی از هواپیماها، اجزا یا خدمات بازرگانی که مجوز آنها از سوی آمریکا صادر شده را دربر گیرد. درحالی‌که این پیش نویس، هنوز میان سناتورهای آمریکا توزیع نشده، دموکرات‌های سنا اعلام کرده‌اند که با هراقدامی برای بازنویسی یا خنثی کردن معیارهای موجود در برجام برای بازگرداندن تحریم‌های ایران مخالف هستند.
در آن سو، هلگا اشمید، دوبی رکل بخش روابط خارجی اتحادیه اروپا و معاون فدریکا موگرینی در سخنانی در کنفرانس خلع سلاح هسته‌ای در مسکو در پنلی که با حضور عباس عراقچی برگزار شده بود، صراحتا گفت: «مدافع حفظ برجام هستیم؛ ایران مطابق تعهدات خود در برجام عمل کرده است، بنابراین این توافق باید حفظ شود». وی با بیان این‌که فقط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وظیفه راستی آزمایی برنامه هسته‌ای ایران را دارد، گفت: این‌که ترامپ اجرای تعهدات ایران در چارچوب برجام را تأیید نکرده، یک مسأله داخلی آمریکا است. اشمید ادامه داد: اتحادیه اروپا همکاری بازرگانی را با ایران گسترش می‌دهد؛ این همکاری‌ها با وجود بحث‌های داخلی در آمریکا جریان دارد.
وندی شرمن، معاون پیشین وزیر امور خارجه آمریکا نیز در نشست خلع سلاح هسته‌ای مسکو اظهار کرد: دو سوم آمریکایی‌ها و حتی بخشی از جمهوریخواهان پشتیبان برجام هستند. وی گفت: اهداف مذاکرات هسته‌ای ایران بسیار مشخص بود. مسائل دیگر در این مذاکرات وارد نشده بود.
این مقام سابق آمریکایی که خود از معماران و مذاکره کنندگان آمریکایی در جریان مذاکرات هسته‌ای بوده است، خاطرنشان کرد: اگر مباحثی همچون حقوق بشر در مذاکرات هسته‌ای مطرح می‌شد هیچگاه به توافق نمی‌رسیدیم.
عراقچی: برنامه موشکی ما ماهیت دفاعی دارد
عباس عراقچی، رئیس هیأت ایرانی نیز با تشریح همگرایی جهان در برابر ادعاهای ضد برجامی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا گفت: دو‌سال پس از اجرای برجام اوضاع خاورمیانه تثبیت شده است و اگر این پیمان نبود، وضع منطقه بسیار بدتر بود. وی افزود: امیدوارم اتحادیه اروپا از شرکت‌های خود که با ایران همکاری می‌کنند، حمایت کند. عراقچی همچنین به حمایت جهانی از برجام اشاره کرد که با وجود آن واشنگتن به مخالفت با این توافق بین‌المللی اصرار دارد. معاون وزیر خارجه برنامه موشکی ایران را دارای ماهیت کاملا دفاعی خواند و افزود: موشک‌های ایران تنها ابزار دفاعی موثر برای این کشور هستند.عباس عراقچی همچنین گفت: «به صراحت بگویم. برجام به هیچ وجه قابل مذاکره دوباره نیست و در هیچ بندی از آن نمی‌توان تغییر ایجاد کرد». سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای این کشور در این نشست اعلام کرد: هیچ شکی نداریم جمهوری اسلامی ایران تمام مفاد توافق برجام را کامل اجرا می‌کند؛ یوکیا آمانو رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز مشارکت ایران در این عرصه را در گزارش‌های خود تأیید کرده است.وی افزود: این امر مربوط به بازرسی‌ها از مراکز هسته‌ای ایران در چارچوب پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و ایران به تعهدات برعهده گرفته در برجام پایبند بوده است.
آنتون خلوپکوف رئیس آژانس امنیت و انرژی روسیه و میزبان چهارمین نشست کنفرانس خلع سلاح هسته‌ای مسکو نیز گفت: اگر برجام نبود، هنوز مذاکره ادامه داشت. وی افزود: برجام الگویی برای فیصله موضوع هسته‌ای در کره‌شمالی است، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در راستی آزمایی برجام نقش مرکزی ایفا می‌کند؛ برجام توافقی بین‌المللی مورد تأیید شورای امنیت است و لغو و فسخ آن امکانپذیر نیست. عادل تولبا مدیر سابق بخش پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (سال‌های ١٩٨٩ تا ٢٠١٠) نیز در نشست خلع سلاح هسته‌ای مسکو، برجام را سندی بین‌المللی خواند و افزود: در این سند همه چیز به‌طور مشخص پیش‌بینی شده است. این دیپلمات سابق مصری افزود: بارها به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش شده است که ایران به تعهدات خود در چارچوب برجام پایبند است.تولبا گفت: از تلاش‌های صورت گرفته در چارچوب برجام می‌توان درس‌های سودمندی گرفت؛ این تلاش‌ها چند لایه‌ای بود و تمامی مسائل هسته‌ای مطرح شد و گروه ١+٥ از راستی آزمایی برنامه هسته‌ای ایران حمایت کرده است.نشست بین‌المللی خلع سلاح هسته‌ای در مسکو با حضور بیش از ٢٠٠ مقام و کارشناس دست اندرکار امور انرژی هسته ای، ایمنی اتمی و جلوگیری از گسترش جنگ افزارهای هسته‌ای از کشورهای مختلف توسط مرکز انرژی و امنیت روسیه برنامه‌ریزی شده بود.بررسی وضع اجرای پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان.پی.تی) و دورنمای بازنگری آن تا‌سال ٢٠٢٠ از موضوعات اصلی این نشست بود.پایداری توافق‌ها در چارچوب برجام و نقش تلاش‌های دیپلماتیک چندجانبه برای حل‌وفصل بحران هسته‌ای در شبه جزیره کره نیز در دستور کار نشست مسکو قرار داشت.ریاست این نشست دو روزه را آنتون خلوپکوف رئیس مرکز انرژی و امنیت روسیه و مدیر شورای علمی شورای امنیت این کشور برعهده داشت. عراقچی رئیس هیأت ایرانی صبح پنجشنبه برای مذاکره با مقام‌های روسی و شرکت در این نشست به مسکو رفته بود.
حمایت قاطع ٤٠ کشور از برجام
