رصد خلیج فارس از اتوبان شهید خرازی تهران

این نمایشگاه «بزرگترین و غنی‌ترین» نمایشگاهی است که تاکنون از سوی نیروی دریایی سپاه برپا شده و در آن، انواع تجهیزات موشکی، راداری، پهپادی، بالگردی و شناوری (برخی برای اولین بار) در معرض دید عموم قرار گرفته است.

دریاچه شهدای خلیج‌فارس که به دریاچه چیتگر نیز مشهور است، با مساحتی در حدود 130 هکتار در شمال غرب تهران (انتهای اتوبان شهید خرازی) واقع شده‌است.

سامانه های موشکی ساحل به دریای صاعقه (کرم ابریشم)، نور، قادر، نصر، ظفر، سامانه‌های راکت‌اندازهای فجر3 و فجر5، موشک زیرآبی حوت، سکوهای پرتاب موشک خاتم 5 (چند منظوره) و قارعه، انواع اژدرها، پهپادهای صادق، سایه2، کاوش، ابابیل و صاعقه، سامانه‌ راداری 2031 و رصد دیده بان، تجهیزات رصد آنلاین خلیج فارس و شناورهای موشک انداز ذوالفقار، سراج، عاشورا و … در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است.

ساعات بازدید از این نمایشگاه از 9 صبح تا 22 است که بازدید کنندگان از ساعت 19:30 تا 22 می‌توانند شاهد اجرای نمایش‌های دریایی شناورهای سپاه در دریاچه نیز باشند.

برای بازدید از این نمایشگاه لااقل باید 2 ساعت وقت گذاشت تا بتوان تمامی تجهیزات و سامانه‌هایی که تعداد آنها کم هم نیست را بخوبی دید و با ویژگی‌های آنها آشنا شد.

استفاده از کارکنان نیروی دریایی در رسته‌های تخصصی در کنار این تجهیزات و راهنمایی این افراد، یکی از ویژگی‌هاییست که بازدید را برای مراجعه کنندگان جذاب تر می‌کند.

آنچه در زیر می‌خوانید معرفی برخی از مهمترین دستاوردهاییست که در نمایشگاه توانمندی‌های نیروی دریایی سپاه (ندسا) به نمایش درآمده است:

* سامانه موشکی صاعقه

جمهوری اسلامی ایران با سرمایه‌گذاری در حوزه موشک‌های کروز دریایی، امروز یکی از توانمندترین کشورها در این حوزه محسوب می‌شود که توانسته انواع موشک‌ها از بُرد 25 کیلومتر تا 300 کیلومتر را با نام‌های نصر، ظفر، قادر، قدیر، صاعقه و … در داخل کشور طراحی و تولید کند.

ازجمله این موشک‌ها، موشک کروز «صاعقه» است که این موشک به «کرم ابریشم» نیز مشهور است و از این مدل در زمان جنگ تحمیلی هم استفاده شده است.

این موشک، بُردی در حدود 300 کیلومتر دارد و می‌تواند انواع شناورهای متاخصم را در پهنه دریا مورد هدف قرار دهد.

5 فروند موشک صاعقه (2 فروند برروی خودروی شلیک کننده و 3 فروند بدون خودرو) در این نمایشگاه در معرض دید عموم قرار گرفته است.

نصب بنرهایی حاوی جملات هشدارآمیز به آمریکایی‌ها بر روی این موشک ازجمله حواشی نمایشگاه است.

بر روی برخی از این بنرها نوشته شده : «اگر آمریکایی‌ها می‌خواهند در اعماق خلیج فارس دفن شوند، بسم‌الله»

آیه شریفه «وَمَا رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَلَـکِنَّ اللّهَ رَمَى» نیز بر روی برخی از این موشک‌ها حک شده است.

این آیه در سالهای جنگ تحمیلی در هنگام شلیک دیگر موشک ها ازجمله موشک‌های اسکاد نیز بسیار کاربرد داشته و معنی آن این است که «این تو نبودی که تیر انداختی، بلکه خدا آن را بیانداخت».

در کنار سامانه موشکی صاعقه و خودروی پرتابگر، سامانه‌های کنترل آتش، رادار 331 و سامانه پاور آن نیز به نمایش درآمده است.

* سکوهای پرتاب قارعه و خاتم

سامانه سکوی پرتاب موشک‌های کروز با نام «خاتم 5» با ماموریت دفاع از سواحل و آبراه‌ها و جزایر و نیز قطع خطوط مواصلاتی دشمن از دیگر سامانه‌هایی است که بازدیدکنندگان می‌توانند آنها را از نزدیک ببینند.

ماموریت اصلی این سامانه، شلیک موشک‌هاییست که وظیفه انهدام شناورهای دشمن با تُناژ 10هزار تُن را برعهده دارند.

این سامانه‌ها می‌توانند گستره‌ای به اندازه 9هزار کیلومتر مربع را پوشش دهند.

موشک‌های با بُرد 120 تا 300 کیلومتر (احتمالا از مدل‌های نور، قادر و قدیر) از روی این لانچرها شلیک می‌شوند.

سامانه پرتاب موشک «قارعه» نیز مشخصاتی نظیر خاتم دارد با این تفاوت که سامانه خاتم می‌تواند یک فروند موشک را شلیک کند اما از سامانه‌ قارعه، به صورت همزمان، 3 موشک کروز قابل شلیک است و می‌تواند گستره ای به اندازه 18هزار کیلومتر مربع را پوشش دهد.

* پهپادها

پیشرفت ایران در حوزه هواپیماهای بدون سرنشین در سالهای اخیر، شتاب روزافزونی گرفته که در این میان شکار برخی پهپادهای آمریکایی و استفاده فناورانه از تکنولوژی این پرنده‌ها، این رشد را سرعت بیشتری هم داده است.

یک سال پس از شکار پهپاد جاسوسی RQ170، در چهاردهم آذرماه سال 91 خبر به دام افتادن یک فروند پهپاد شناسایی آمریکایی از نوع Scan Eagle (عقاب جستجوگر) به دست نیروی دریایی سپاه در منطقه خلیج فارس منتشر شد.

این هواپیمای بدون سرنشین جاسوسی آمریکا، بسیار کوچک و غیرمسلح بوده و توسط نیروهای عملیات ویژه استفاده می‌شد.

اسکن ایگل اگرچه در ابتدا کارکردی در حوزه صنعت ماهیگیری و نظارت بر مناطق دریایی در هنگام ماهیگیری داشته اما بعدها تکنولوژی و قابلیت‌های آن بسیار افزایش یافت و تا امروز گونه‌های متفاوت آن برای تفنگداران دریایی آمریکا هزاران ساعت مأموریت انجام  داده‌ است.

ارتقای تکنولوژی اسکن ایگل از سوی شرکت بوئینگ آنقدر چشمگیر بود که از آن به عنوان یک هواپیمای بدون سرنشین قابل حمل برای نظارت و کنترل مستقل در شرایط جنگی استفاده شد و از ماه اوت 2004 برای جنگ عراق، در اختیار ارتش آمریکا قرار گرفت.

شکار پهپاد اسکن ایگل، 2 مرتبه دیگر نیز توسط سپاه پاسداران تکرار شد تا با استفاده از تکنولوژی این پرنده‌ها، خط تولید مدل بومی شده آن نیز در ایران راه بیفتد؛ مدلی که در ابتدا «سایه» نام گرفت.

در نمایشگاه توانمندی‌های ندسا، یک فروند پهپاد از این مدل با نام «سایه2» به نمایش درآمده که این پهپاد با وزن محمول حدود 20 کیلوگرم، مداومت پروازی به اندازه 8 ساعت و سرعتی در حدود 120 کیلومتر دارد.

سقف پروازی آن 15 هزار پا بوده و شعاع عملیاتی آن نیز 100 کیلومتر اعلام شده است.

اما این تنها مدل ساخته شده از روی الگوی اسکن ایگل نیست که در این نمایشگاه در معرض دید عموم قرار گرفته، پهپاد دیگری نیز در محوطه باز نمایشگاه با نام «کاوش» وجود دارد که با ایجاد برخی تغییرات، مداومت پروازی حدود 2 برابر نمونه أمریکایی یعنی 15 ساعت دارد.

* پرواز ابابیل بر فراز ناوهای هواپیمابر

پرواز پرنده های سپاه بر فراز ناوهای هواپیمابر و دیگر شناورهای جنگی آمریکایی موضوعیست که هرازچندگاه در رسانه‌ها منتشر شده و انتشار فیلم و عکس این پروازها که عمدتا با هدف شناسایی انجام می‌شود، به یکی از بحث برانگیزترین موضوعات نظامی در مواجه ایران و آمریکا در خلیج فارس تبدیل شده است.

در یکی از غرفه های این نمایشگاه، برخی تصاویر فیلمبرداری شده توسط هواپیماهای بدون سرنشین سپاه بر فراز ناوهای هواپیمابر برای عموم نمایش داده می شود. هرچند مسئولان این غرفه ها از ارائه این فیلم ها به بازدیدکنندگان معذورند اما در گذشته، برخی از این تصاویر از طریق صداوسیمای جمهوری اسلامی پخش شده و در این نمایشگاه نیز تصاویر جدیدتر و با کیفیت‌تری به نمایش در میاید.

یکی از مشهورترین پهپادهای سپاه که در این ماموریت ها نقش زیادی ایفا کرده نیز در این نمایشگاه حضور دارد: پهپاد «ابابیل»

این هواپیما با سرعت 200 کیلوکمتر پرواز می‌کند و در وضعیت محمول، وزنی در حدود 280 کیلوگرم دارد.

شعاع عملیاتی این پرنده 150 کیلومتر، مداومت پروازی آن، 8 ساعت و سقف پرواز آن نیز 15هزار پا است.

* پهپاد صادق

از دیگر پهپادهای حاضر در این نمایشگاه، پهپادی با نام «صادق» است که اگرچه در ظاهر شباهتی به خانواده پهپادهای مهاجر دارد اما به گفته مسئولان این نمایشگاه، صادق از این خانواده محسوب نشده و از برتری‌هایی نیز نسبت به مدل‌های مهاجر برخوردار است.

سقف پروازی 15 هزار پا، شعاع عملیاتی 200 کیلومتر، مداومت پروازی 6 ساعت، وزن 242 کیلوگرم و سرعت 200 کیلومتر ازجمله ویژگی‌های این پرنده است.

* بالگرد بدون سرنشین «رضوان4»

در کنار هواپیماهای بدون سرنشین، یک فروند بالگرد کوچک نیز یا نام «رضوان4» در این نمایشگاه حضور دارد که نیروی دریایی سپاه از آن برای انجام ماموریت‌های گشت و شناسایی در شعاع عملیاتی 10 کیلومتر استفاده می‌کند.

این بالگرد بدون سرنشین وزنی در حدود 12 کیلوگرم دارد و سرعتی برابر با 50 کیلومتر؛ سقف پروازی آن 2هزار پا و مداومت پروازی آن نیز 40 دقیقه اعلام شده است.

* «ماهی نهنگ‌خوار» برای اولین بار نمایش داده می‌شود

دریادار فدوی فرمانده نیروی دریایی سپاه می‌گوید از سال 85 که سپاه یک «موشک خاص» را در حوزه دریایی تست کرد، هیچ خبری به اندازه آن بازتاب خارجی نداشته است.

وی می‌افزاید: «ویژگی این موشک طوری است که حتی دانشمندان خودمان هم باور نمی‌کردند موشک بتواند چنین عملکردی داشته باشد.»

این موشک، سریع‌ترین موشک زیرآبی جهان بود که در ایران به نام «حوت» شناخته می‌شود.

این موشک یک تُنی که به «ماهی نهنگ‌خوار» نیز معروف است، مرگ‌بارترین سلاح دریایی برای مقابله با انواع شناورهای بزرگ بوده و با شلیک این موشک از روی ناو، ناوچه و زیردریایی، هیچ راهی برای فرار از آن وجود نخواهد داشت.

در واقع در شلیک اژدرها به دلیل قوانین فیزیک و اصطکاکی که موشک با آب پیدا می‌کند، نهایتا سرعت 25 تا 30 متر بر ثانیه است اما در موشک زیرآبی حوت این مشکل وجود ندارد.

نوک دماغه موشک حوت، یک سامانه حباب‌ساز وجود دارد که با تولید انبوه حباب، موشک در لایه‌ای از هوا در زیر ‌آب حرکت کرده و همین امر سرعت آن را به 4 برابر اژدرهای معمولی یعنی حدود «100 متر بر ثانیه» می‌رساند.

فناوری این موشک تنها در اختیار 2 کشور ایران و روسیه است و جمهوری اسلامی ایران این توانایی را دارد که آن رادر داخل تولید کند.

این برای اولین بار است که موشک حوت در یک نمایشگاه عمومی در معرض دید همگان قرار می‌گیرد.

* مین‌های دریایی؛ قاتلان خاموش

جنگ تحمیلی به ماههای پایانی خود رسیده بود که ناوگان دریایی ارتش آمریکا برای حمایت از رژیم صدام، مستقیما وارد جنگ با ایران در خلیج فارس می‌شود. در کش و قوس این درگیری است که ناو آمریکایی در آبهای خلیج فارس با یک مین دریایی برخورد کرده و دچار سانحه می‌شود.

سرمایه گذاری در حوزه مین‌های دریایی از سالهای ابتدایی دهه 60 آغاز شد و بعدها سپاه پاسداران با جدیت این موضوع را دنبال کرد تا حدی که اخیرا دریادار فدوی در جمع فرماندهان سپاه اعلام کرد که نیروی دریایی از مدرن‌ترین مین‌های دریایی بهره‌مند است و اذعان کرد که این توانمندی به حدیست که حتی در تصور آمریکایی‌ها هم نمی‌آید.

این در حالیست که ایالات متحده نیز خصوصا از سال 2011 میلادی بزرگترین رزمایش‌های مین روبی را در خلیج فارس برگزار کرده است.

حالا پای مدل‌های مختلفی از این مین‌های دریایی به نمایشگاه سپاه باز شده و 3 مدل از انواع مین‌های لنگردار، چسبان و کف خواب در معرض نمایش قرار دارند.

«مین‌های لنگردار» با وزن 480 کیلوگرم و ارتفاع 30 سانتی متر، با قابلیت انهدام انواع ناو، ناوچه و شناورهای سنگین و نیمه سنگین، توانایی ناامن سازی دریا برای دشمن و مین گذاری مناطقی که غیر قابل دسترسی است را دارد.

«مین‌های چسبان» نیز با وزن 42 کیلوگرم و جنس بدنه آلومینیوم و کامپوزیت، برای انهدام انواع شناورها، سازه های ثابت و متحرک فلزی و غیز فلزی طراحی و ساخته شده و در نهایت «مین‌های کف خواب» دو سنسوره هستند که با وزن 480 کیلوگرم و طول 2متر و قطر کمتر از نیم متر، می‌توانند علیه انواع شناورهای با تناژ 250 تا 7هزارتن بکار گرفته شوند.

* عکس یادگاری با غنیمت انگلیسی سپاه

نوروز 86 از راه می‌رسد و در بحبوحه تعطیلات عید است که خبری مهم در صدر اخبار رسانه‌های داخلی و خارجی می‌نشیند. سپاه پاسداران چند نفر از تفنگداران دریایی انگلیس را در آبهای جمهوری اسلامی در اروند دستگیر کرده و این موضوع بازتاب بسیار زیادی در جهان پیدا می کند.

تفنگداران به اسارت درآمده انگلیسی در اختیار سپاه می‌مانند تا مدتی بعد که جمهوری اسلامی ایران پس از اذعان به اشتباه دولت بریتانیا آنها را آزاد می‌کند.

نیروی دریایی سپاه قایق به غنیمت گرفته شده از این تفنگداران را به نمایشگاه آورده و یکی از جالب‌ترین بخش های این نمایشگاه، عکس‌های یادگاریست که مردم با این غنیمت انگلیسی می‌گیرند.

* شناورهای تندرو؛ زنبورهای سرخ

دکترین تهاجمی نیروی دریایی سپاه علاوه بر موشک‌های متعدد، برروی استفاده انبوه از شناورهای تندرو بنا شده؛ شناورهایی که در ادبیات نظامی از آنها با عنوان «زنبورهای سرخ» نیز یاد می‌شود.

سپاه پاسداران بیشترین سرمایه‌گذاری را در حوزه دریایی بر روی این موضوع کرده و اکنون انبوهی از شناورهای موشک انداز با سرعت بالا را در اختیار دارد که یکی از مشهورترین آنها «شناور ذوالفقار»است.

این شناور با طول 16 متر و عرض 3.7 متر دارای آبخور استاتیکی 0.8 متر است و سرعت آن در حالت بار کامل، 54 نات اعلام شده است.

این شناور بُردی در حدود 300 مایل دریایی دارد و می‌تواند موشک‌های کروز مانند موشک نصر را به سمت اهداف دریایی شلیک کند.

شناور راکت انداز «ریب 33» از کلاس عاشورا، از دیگر شناورهای حاضر در این نمایشگاه است.

این شناور با طول 10.3، عرض 2.7، ارتفاع ساختمانی 1.7، آبخوری درحدود 0.6 متر -در حالت بار کامل- دارد و سرعت آن نیز در حالت تجهیز کامل، 51 نات است.

بُرد دریانوردی این شناور، 200 مایل دریایی عنوان شده است.

سپاه پاسداران یک شناور تندروی موشک انداز دیگر را هم بدون اینکه نامی بر روی آن حک شده باشد، به نمایشگاه تهران آورده که در بنر حاوی مشخصات آن، طول شناور 16 متر، عرض آن 4.9، آبخور آن 0.85 متر و وزن آن نیز 25 تُن ذکر شده است.

این شناور با جنس بدنه آلومینیوم دریایی، سرعتی معادل 45 گره دریایی داشته و سیستم رانش آن نیز دارای 2 سری شفت و پروانه است.

* اولین نمایش شناور اژدرافکن «ذوالفقار»

نام «ذوالفقار» تنها منحصر به شناورهای موشک‌انداز نیست و نیروی دریایی سپاه از این نام برای معرفی یکی دیگر از دستاوردهای خود که برای اولین بار در این نمایشگاه آورده شده نیز استفاده کرده است: «اژدرافکن دوزیست ذوالفقار»

این شناور با طول 17 متر، عرض 3.3 متر و ارتفاع 3.5 متر، وزنی در حدود 22تُن دارد و می‌تواند هم در زیر آب و هم بر روی سطح آب حرکت کند.

سرعت این شناور در سطح آب، 40 گره دریایی (بیش از 70 کیلومتر) است.

اژدر مورد استفاده از در این شناور نیز به نام «اژدر 324»، طولی در حدود 4 متر و قطری برابر با 324 میلی متر دارد و برای مقابله با ناوهای هواپیمابر، شناورهای سطحی با وزن 200تُن، سکوهای نفتی و اسکله های تخلیه و بارگیری به کار گرفته می‌شود.

علاوه بر این اژدر، یک نمونه دیگر نیز با نام «اژدر 534» در نمایشگاه حضور دارد که از آن برای مقابله با شناوری های با تناژ 200 تن به بالا استفاده می‌شود؛ شناورهایی که آبخورشان بیش از 1.5 متر است.

طول این اژدر حدود 8 متر بوده و قابلیت پرتاب از روی شناورهای تندروی سپاه را نیز دارد.

مقابله با ناوهای هواپیمابر، رزم ناوها، شناورهای لجستیک، سکوهای نفتی و اسکله های بارگیری و تخلیه دشمن از دیگر ماموریت های تعریف شده برای این اژدر است.

* رادار 2031

سامانه «رادار 2031» با بُرد 210 کیلومتر هم در این نمایشگاه حاضر است که توانایی رهگیری و شناسایی 100هدف دریایی را بصورت همزمان دارد.

علاوه بر آن، یک سامانه دید درشب حرارتی نیز با نام «دیده بان» در معرض دید عموم قرار گرفته است.

* رصد آنلاین خلیج فارس

یکی از جذابیت‌های این نمایشگاه، غرفه رصد آنلاین خلیج فارس و تنگه هرمز است.

در این غرفه -که البته اجازه عکسبرداری از آن داده نشده و اطلاعات نیز با رعایت دقیق طبقه‌بندی داده می‌شود- سامانه‌های مختلفی جهت رصد هوایی، دریایی و زیرسطحی خلیج فارس و تنگه هرمز توسط نیروی دریایی سپاه وجود دارد.

این سامانه‌ها هر کدام به صورت آنلاین، اطلاعات خود را به یک سامانه مرکزی منتقل می‌کنند که به صورت انیمیشن بر روی نقشه، تمام شناورها و هواپیماهای منطقه در خلیج فارس را با مشخصات کامل نمایش می‌دهد.

* بالگردها

بخش نمایش بالگردهای ندسا نیز در محوطه‌ای دورتر از بخش اصلی نمایشگاه قرار دارد و شامل یک فروند میل و یک فروند بالگرد سبک شاهد (مجهز به موشک کروز نصر) است، اجازه بازدید از این بخش در ساعات بعدازظهر داده می شود.

علاوه بر این بالگردها، یک فروند قایق پرنده باور نیز وجود دارد که این شناورهای دوزیست هوادریا می‌توانند با ارتفاع نزدیک به سطح آب حرکت کرده و برخی از آنها قابلیت حمل سلاح و حتی موشک را هم دارند.

* به یاد نادر…

از تجهیزات نظامی که عبور کنیم، این نمایشگاه بخش‌های دیگری نیز با مضامین استکبارستیزی دارند و اصلا ماهیت این نمایشگاه هم بر همین تفکر بنا شده است.

16 مهر ماه سالروز شهادت «شهید نادر مهدوی» است که به همراه تعدادی از همرزمانش در سال 66 درنبرد مستقیم با نیروهای آمریکایی در خلیج فارس به شهادت رسیدند و حالا این نمایشگاه با یاد و نام او و دوستانش برپا شده است.

نادر مهدوی و یارانش نمادهای سپاه پاسداران در نبرد مستقیم با شیطان بزرگ هستند. آنها در عملیاتی که در سال66 انجام دادند، پس از سرنگونی یک فروند بالگرد آمریکایی در خلیج فارس، مورد حمله موشک بالگرد دیگری قرار گرفته و برخی از آنها در همان محل شهید شده و برخی دیگر نیز پس از اسارت توسط آمریکایی‌ها به ناو هواپیمابر آنها منتقل و آنجا به شهادت می‌رسند.