ماجرای اهدا سیمرغ بلورین به “فاحشه ترک” در وزارت فرهنگ چه بود؟

دوران ریاست سید محمد خاتمی در وزارت فرهنگ را می توان آغاز اندیشه سکولار در فرهنگ ایران و سرآغاز نگرانی رهبری در حوزه فرهنگ دانست ، موضوعی که به خوبی در مواضع فرهنگی رهبر انمقلاب در آن سال ها به چشم می خورد.

به گزارش گروه فرهنگی “ره به ری” : یک برآورد ساده می گوید، در همان سال های اولیه ریاست خاتمی در وزارت فرهنگ، بیش از 20 کانون سلطنت طلب نیز در ایران فعالیت علنی داشتند و زیر پوشش عناوینی نظیر «انجمن کرمانی های مقیم تهران»، «انجمن تویسرکانی های مقیم تهران»، «انجمن ادبی گلستان سعدی»، «انجمن ادبی خیام» و… هر هفته دور هم جمع شده و به تحلیل اوضاع ایران می پرداختند. این گروه حتی نشریه ای را با مجوز ارشاد به نام فرهنگنامه منتشر می کردند.(1)

در همین عصر بود که مقام معظم رهبری  حضرت آیت الله خامنه ای برای نخستین بار از مسئله «تهاجم فرهنگی» سخن به میان آورده و هشدار دادند: «در حال حاضر، یک جبهه بندی عظیم فرهنگی که با سیاست و صنعت و پول و انواع و اقسام پشتوانه ها همراه است، مثل سیلی راه افتاده، تا با ما بجنگد. جنگ هم جنگ نظامی نیست، بسیج عمومی هم در آن جا هیچ تأثیری ندارد. آثارش هم به گونه ای [است] که تا به خود بیائیم گرفتار شده¬ایم. مثل‌ یک‌ بمب‌ شیمیایی‌ نامحسوس‌ و بدون‌ سروصدا عمل‌ می‌کند. فرض‌ کنید در محوطه‌ای‌ یک‌ بمب‌ شیمیایی‌ بیفتد که‌ احدی‌ نفهمد که‌ این‌ بمب‌ در آن‌جا افتاد؛ ولی‌ پس‌ از هفت‌، هشت‌ ساعت‌ ببینند صورت ها و دست¬های‌ همه‌ تاول‌ زده‌ است».(2)

اوضاع دیگر حوزه های تحت نظر وزارت ارشاد، یعنی سینما و کتاب نیز بهتر از این نبود. خاتمی نیز در مقام وزارت، علاوه بر آنکه یک پای ثابت فعالیت های فکری-تشکیلاتی جریان متبوع خویش بود، ماموریت دفاع از سیاست ها و اقدامات نیروهای تحت مدیریتش در ارشاد در مقابل انتقادات بیرونی را نیز به عهده داشت.  با اوج گرفتن جریان لیبرالیسم فرهنگی، یکی از نویسندگان متعهد همان دوران، در مقاله ای که در روزنامه کیهان منتشر ساخت، ضمن انتقاد از خاتمی، به شکل دردمندانه ای اوضاع نشر دوره وی را این¬گونه توصیف کرد:«دربازار نشر کتاب[حضور] جریان¬های فرهنگی غرب¬زده و لائیک به آسانی قابل درک است. با مروری گذرا به برخی کتاب¬فروشی¬های مقابل دانشگاه تهران با انبوه کتبی روبه رو خواهیم شد که ابتذال فکری، تطهیر غرب، ترویج لاابالی گری جنسی و تحریف تاریخ در لابه لای مطالب آنها مشهود است».(3)

در جشنواره فیلم فجر سال 1369، فیلم هایی با مضامین و صحنه های مبتذل اکران شد و حتی به یک هنرپیشه زن ترک که در کشور لائیک خود به فساد و فحشا معروف بود، جایزه سیمرغ بلورین اعطا شد تا سرانجام داد اعتراض روحانیت نیز درآید. آیت الله «احمد جنتی» در یکی از خطبه های نماز جمعه اسفندماه 69 شهر مقدس قم باب انتقاد از خاتمی را گشود و گفت: «حرکت خزنده ای به نام هنر در بعضی جشنواره های مبتذل و مجلات توسط افرادی طاغوتی که منزوی شده بودند، به راه افتاده است و کسانی که در رژیم گذشته فعال بودند، امروز دارند در صحنه حاضر می¬شوند. این حرکت با به تمسخر گرفتن و تحقیر خانواده شهدا، حزب الله، بسیج، پاسدار و ارزش های انقلابی قصد دارد به انقلاب ضربه بزند و هنرمندان متعهد باید با آن مقابله کنند».(4)

به دنبال انتشار سخنان آیت الله جنتی در کیهان، خاتمی در پاسخ به این انتقادات سکوت نکرد و در جوابیه ای که به روزنامه مذکور ارسال کرد، آیت الله جنتی و دیگر منتقدانش را با زشت ترین الفاظ به «ارتجاع»، «نادانی»، «کم دانی»، «ناآگاهی»، «کم توانی» و «تحمیل سلیقه های یک جریان بر کل جامعه فرهنگی کشور» متهم کرد و در عوض، کسانی که انتقاد آیت الله جنتی را برانگیخته بودند، «جوانان متعهد و انقلابی» خواند: «من از همه اصحاب دانش و فرهنگ و هنر که حضورشان شکوه بخش صحنه مقدس فرهنگ و هنر است به خصوص جوانان متعهد و انقلابی که پروردگان دامن پربرکت انقلاب اسلامی هستند، و فعالیت فرهنگی و هنریشان نویدبخش آینده ای درخشان برای فرهنگ و هنر انقلاب اسلامی در ایران و جهان است معذرت می خواهم».

این نوع واکنش خاتمی و بردن فعالان لیبرال عرصه فرهنگ و هنر تحت حمایت خود- که پیشتر ذکر کردار آنها رفت- به زیر پرچم انقلاب و اعطای عنوان «متعهد» به آنان، واکنش های فراوانی را در میان دلسوزان انقلاب برانگیخت که از آن جمله می توان به یادداشت «حسین-ش» در روزنامه کیهان اشاره کرد: «آیا اگر کسی اعتراض کند که چرا در جشنواره فیلم فجر، جایزه «سیمرغ بلورین» به یکی از هنرپیشگان زن سینمای ترکیه که در آن دیار مفتخر به رژیم لائیک! نیز به فساد و فحشا معروف است داده می شود، مرتجع است؟ خدا بر در جات امام(ره) بیافزاید که در موردی فرمودند: اگر این ارتجاع است، پس خدا هم مرتجع است».(5)

منبع:
1-زارعی سعدالله،پیشین
2-http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2231
3-کیهان 1369/12/25
4-کیهان اسفند 1369
5-کیهان21/12/1369