عکس از فائزه سلیمی
عمارت قدکی
عمارت قدکی
عمارت بهنام
عمارت بهنام
پارک ائل گلی
مقبره الشعرا
امامزاده سید حمزه
آرامگاه شهریار
اسدی طوسی
ثقه الاسلام تبریزی
مجیر الدین بیلقانی
اسدی طوسی
امامزاده سید حمزه در جوار مقبره الشعرا
تبریز
یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان آذربایجان شرقی است.این شهر با ۲۳۷٫۴۵ کیلومتر مربع مساحت، سومین شهر بزرگ کشور پس از تهران و مشهد، بزرگ‌ترین شهر منطقهٔ شمال‌غرب ایران و مناطق آذری‌نشین و قطب اداری، ارتباطی، بازرگانی، سیاسی، صنعتی، فرهنگی و نظامی این منطقه شناخته می‌شود.
جمعیت تبریز در سال ۱۳۹۰ خورشیدی بالغ بر ۱٬۴۹۴٬۹۹۸ نفر بوده که این رقم با احتساب جمعیت ساکن در حومهٔ شهر به ۱٬۸۰۰٬۰۰۰ نفر می‌رسد.تبریز در سال ۱۵۰۰ و در زمان پایتختی صفویان به‌عنوان چهارمین شهر بزرگ جهان شناخته می‌شده‌است.این شهر همچنین بزرگ‌ترین، مهم‌ترین و متجددترین شهر ایران در عصر قاجار بوده‌است. امروزه مردمان تبریز به زبان ترکی آذربایجانی و لهجهٔ تبریزی تکلم می‌نمایند؛ هرچند اسناد و شواهد تاریخی نشان می‌دهد که پیش‌تر زبان آذری –که زبانی ایرانی بوده– در این شهر تکلم می‌شده‌است.
تبریز در غرب استان آذربایجان شرقی و در منتهی‌الیه مشرق و جنوب شرق جلگهٔ تبریز قرار گرفته‌است. این شهر از سمت شمال به کوه‌های پکه‌چین و عون بن علی، از سمت شمال‌شرق به کوه‌های باباباغی و گوزنی، از سمت شرق به گردنهٔ پایان و از سمت جنوب به دامنه‌های کوه سهند محدود شده‌است.آب و هوای تبریز در زمستان‌ها بسیار سرد و در تابستان‌ها خشک و گرم است.
نام تبریز در اسناد تاریخی تحت نام‌های مختلفی نظیر «تَورِز»، «تَورِژ»، «تِبریز» و «توری» به ثبت رسیده‌است. این شهر در طول تاریخ بارها ویران و تجدیدبنا شده و بنای فعلی آن به دوران اشکانی و ساسانی برمی‌گردد.تبریز در طول حکومت ۴۰۰ سالهٔ خاندان «رَوّادی» و اسکان قبیلهٔ عرب «اَزْد» به شکوفایی رسید.این شهر پایتخت سیاسی ایران در زمان خوارزمشاهیان، ایلخانان، چوپانیان، جلایریان، اتابکان، تیموریان، قراقویونلوها، آق‌قویونلوها، صفویان و قاجاریان (پایتخت دوم) بودهو اوج شکوفایی آن مربوط به دورهٔ ایلخانان است که در این زمان، پایتخت قلمرویی پهناور از نیل تا آسیای مرکزی بوده‌است.در میان پایتخت‌های ایران در طول تاریخ، دوران پایتختی تبریز بیش از هر شهر دیگری بوده‌است.
تبریز در سده‌های گذشته حوادث متعددی از قبیل اشغال توسط بیگانگان و زمین‌لرزه‌های مهلک را تجربه کرده‌است.این شهر به سبب موقعیت مناسب خود در گذشته از مراکز تجاری منطقه به شمار می‌رفته و امروزه نیز یکی از مراکز مهم صنعتی در سطح ایران محسوب می‌شود.تبریز در دو سدهٔ اخیر مبدأ بسیاری از تحولات اجتماعی، فرهنگی و صنعتی در کشور به شمار می‌رود؛ به طوری که این شهر آغازگر انقلاب مشروطه بوده و نقشی کلیدی در تحولاتی مانند انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ و مدرنیزه‌کردن کشور داشته‌است.
حسین توکلی دلارستاقی
مفاخر ناشناخته آملی!!
عکس سمت راست محمدعلی توللی ۱۵ ساله، عکس سمت چپ حسین توکلی دلارستاقی ۹ ساله ، تاریخ عکس ۱۳۳۵ توللی هم اکنون ۷۲ و حسین توکلی دلارستاقی ۶۳ سال سن دارند. حسین توکلی فرزند شادروان ابوالقاسم توکلی دلارستاقی از تجار بزرگ آمل بوده است حسین توکلی پس از کسب دیپلم طبیعی از دبیرستان پهلوی سابق آمل راهی کشور آلمان و در شهر آخن آلمان مسکن گزیده و توانسته در این شهر به دانشگاه راه یابد و در رشته شیمی ادامه تحصیل نماید و همواره در ردیف دانشجویان ممتاز بوده، با کسب مدرک مهندسی شیمی متاهل شده و دارای دو فرزند دختر و پسر است که هر دو دارای تحصیلات عالیه دانشگاهی در آلمان هستند. توکلی از آنجائی که علاقمند به مطالعه و نویسندگی به ویژه زبان آلمانی بوده توانسته با سالها تلاش مضاعف و تحقیق و پژوهش لغت نامه فرهنگ آلمانی به فارسی و فارسی به آلمانی را در دو جلد گردآوری هر جلد دارای ۶۰۰ صفحه با هزینه شخصی در آلمان چاپ نمایند. لغت نامه توکلی مورد استقبال ایرانیان و آلمانی زبانها و غیره در داخل و خارج کشور واقع شود. توکلی پس از پایان چاپ دو جلد لغت نامه برای تکمیل کاری که انجام داده بیکار ننشسته دو جلد کتاب گرامر آلمانی به فارسی و فارسی به آلمانی را به رشته تحریر درآورده و با تأسیس آموزشکده خصوصی در شهر آخن آلمان علاقمندان به این دو زبان آلمانی و فارسی را متوجه اهمیت این اقدام بزرگ خدمات شایان توجه، پژوهشگران مشتاق خود نماید، توکلی بقرار اطلاع دستور زبان فارسی را به رشته تحریر درآوده، بدون شهوت مقام استادی، بتدریس زبان آلمانی و فارسی پرداخته و همچنان کلاسهای درس وی فعال، بدون وقفه خاشع و خاضع در پذیرش دانش آموزان فراوانی اعم از پیر و جوان است.
از آنجائی که دو جلد کتاب فرهنگ لغت آلمانی بفارسی و فارسی به آلمانی او در آلمان و دیگر کشورهای اروپائی و حتی ایران خریداران بسیاری را کسب کرده بود با توجه به اینکه ناشر کتاب خودش بوده و در آلمان چاپ شده بود و از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران کسب اجازه ننمود، و بدون شماره شابک نویسی و چاپ آن برای ناشر محفوظ را نداشته متاسفانه دو تن از ناشرین ایرانی بدون کسب اجازه از توکلی عیناً با همان قطع وزیری و شکل و شمایل با شیطنت جهت کسب سود نامشروع و استفاده از غیبت صاحب لغت نامه اقدام به چاپ لغت نامه توکلی به تیراژ بالا در ایران و قیمت ارزانتر نموده، در دسترس مشتاقان فراگیری زبان آلمانی به فارسی قرار داده اند، حسین توکلی که کتابش در ایران مورد سوء استفاده ناشرین ایرانی و در حقیقت مورد سوئ استفاده قرار گرفت به ایران آمده با کمک برادرش محمد توکلی دلارستاقی و با مساعدت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ناشر لغت نامه شناسائی موضوع با طرح شکایت از طریق قوه قضائیه و وزارت ارشاد این دو نهاد مدافع حقوق ناشران و پیگیری کتابها صحافی شده و در حال چاپ با تنظیم صورتمجلس توقیف ناشر متخلف دستگیر و توکلی با موافقت وزارت ارشاد برای چاپ مجدد لغت نامه و گرفتن شماره شابک و حق چاپ برای ناشر که خود نویسنده بوده را دریافت. ناشران ایرانی خلاف کار نادم و پشیمان براحتی توسط حسین توکلی کریمانه بخشیده شد. یادآور می شود اگر این سرقت آثار ذیقیمت در آلمان و کشورهای اروپائی اتفاق افتاده بود برخلاف گذشت شاکی خاطی مورد بازخواست دولت و با پرداخت خساراتی نقره داغ می شد و اما… در ایران…
توللی هم ۱۵ سال بیشتر نداشت به کتابفروشی روی آورد دیری نپائید توللی از شاگردی در کتابفروشی اخوان به علت علاقمندی به کتاب و کتابخوانی و تلاش شبانه روزی و رونق بازار اولین کتابفروشی شهر آمل شریک و اولین کتابفروشی آمل به نام کتابفروشی اخوان- توللی در بازار چهار سوق آمل گردید، از آنجائی که شادروان سیداسداله اخوان، انسانی خوشنام و مورد اعتماد بازار و فامیل، و اهل قلم و مطبوعات بوده نمایندگی و خبرنگاری روزنامه اطلاعات را بعهده داشته، و بعدها نمایندگی آنرا به شادروان یوسف پیرزاد فامیل خود واگذار و بعدها با چند روزنامه و مجله همکاری تنگاتنگ داشته توللی در کنار شادروان اخوان رشد و نمو کرده و تشویق این آموزگار خوش نیت یعنی سید اسداله اخوان موجب شد توللی در ۱۸ سالگی خبرنگار چندین روزنامه محلی و سراسری ایران را بعهده گرفته و در سال ۱۳۹۰ در روز تجلیل از پیشکسوتان عرصه خبر که در اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی آمل با حضور مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مقامات بلندپایه استان مازندران و مسئولین شهری برگزار گردید تندیس افتخار را از عالی ترین مقام کسب نمود. توللی قبل از سال ۱۳۵۰ بعلت علاقه وافر به صنعت چاپ به چاپخانه روی آورد و با خریداری و انتقال چاپ دانش به وی مدیر و صاحب امتیاز اولین چاپخانه شهر به نام چاپ دانش شد، و در مهرماه ۱۳۹۲ از طریق اتحادیه صنعت چاپخانه داران مازندران به عنوان تنها پیشکسوت چاپ در مازندران در همایش بزرگ تجلیل از پیشکسوتان صنعت چاپ در سالن همایش های بین المللی صدا و سیما در تهران معرفی و شرکت نموده .
مهندس حسین توکلی به جهت خدمات شایان توجه اش در تهیه و تدوین و تنظیم و چاپ لغت نامه کامل آلمانی به فارسی و فارسی آلمانی و دستور زبان آلمانی زحمت فراوانی را متحمل شد و موجب افتخار ایران، خصوصاً زادگاهش آمل گردید، می توان از وی به عنوان یکی ازمفاخر ناشناخته و بی ادعای آمل نامبرد زیرا توکلی به مصداق
سالها باید تا یک سنگ ریزه زآفتاب
لعل گردد در بدخشان یا عقیق اندر یمن
بمناسبت سالها تحقیق و تدوین چنین لغت نامه ماندگاری در وی صدق می کند و از آن جمله دانش پژوهی می باشد
هر که را دانش است خواسته نیست
و آن که را خواسته است دانش کم
در آلمان شهر آخن زندگی می کند.
محمدعلی توللی
تشکر از خانم سلیمی برای عکسها و گزارش زیباشون
ماشالله انشا نوشتین چه خبره برادر
ضمن تشکر در صورت امکان از بناهای تاریخی آمل وتاریخچه آن هم گزارش تهیه بفرمایید.